Ngay cả khi một lượng gas rất nhỏ bị rò rỉ mà bạn chưa cảm nhận được, thiết bị cảnh báo và khóa gas tự động đã ngửi thấy mùi và tự động khóa gas, đồng thời phát tín hiệu cảnh báo cho bạn chim trời giá rẻ. Thiết bị này được sáng chế bởi kĩ sư Lê Tiến Thắng.

Tự động khóa gas

Bộ thiết bị do anh Thắng chế tạo gồm 2 bộ phận: van khóa và bộ điều khiển bệnh thần kinh. Một đầu của van khóa được lắp vào bình gas, ngay sau van giảm áp, đầu kia được lắp vào dây dẫn gas lên bếp. Vì vậy với thiết bị này, người dùng không cần phải khóa van giảm áp sau khi nấu.

Trên van khóa, anh Thắng gắn một bộ cảm ứng gas và khói. Khi bộ cảm ứng “ngửi” thấy mùi gas, khói, khí metal, hơi xăng, hơi cồn… nó sẽ tự động khóa bình gas dù lúc đó bếp đang ở chế độ sử dụng, đồng thời phát tín hiệu cảnh báo bằng tiếng “bíp bíp”.

Bộ điều khiển được thiết kế như một công tắc tắt mở thiết bị điện, gồm có 3 nút: tắt/mở (on/off), nút tăng và nút giảm thời gian hẹn giờ sử dụng bếp. Theo anh Thắng, nhiều người nội trợ vừa nấu vừa làm việc khác nên thường quên tắt bếp dễ gây tình trạng cháy khét đồ ăn và những sự cố cháy nổ nguy hiểm khác. Với thiết bị hẹn giờ này, người nấu có thể cài đặt thời gian nấu như ý muốn giống như một chiếc bếp điện hay nồi áp suất điện mà không lo có sự cố xảy ra.

Trước thời gian tắt bếp theo hẹn giờ 10 giây, hệ thống sẽ phát đi tín hiệu cảnh báo để người sử dụng biết. Nếu người sử dụng còn muốn đun nấu thì có thể tăng thêm thời gian bằng cách nhấn nút có biểu tượng tăng thời gian (mũi tên đi lên) trên bộ điều khiển.

Bộ điều khiển cũng được tích hợp hệ thống cảm ứng nhiệt. Khi nhiệt độ trong bếp tăng lên từ mức 65 độ C (là ngưỡng nhiệt độ báo cháy quốc tế quy định), bộ điều khiển sẽ tự động khóa gas đồng thời phát tín hiệu cảnh báo.

Van khóa và bộ điều khiển được nối với nhau qua một cáp mạng LAN. Khi nào cần đun nấu, người sử dụng chỉ cần bật nút “mở” thì van sẽ tự động mở ra (cũng như thao tác mở khóa ga trước khi bật bếp nấu), lúc đó mới có gas đến bếp để cháy.

Cả 2 bộ phận này đều chạy bằng điện với công suất tiêu thụ là không đáng kể, 5W/h (tương đương khoảng 3,6KW/h/1 tháng). Ngoài ra thiết bị còn được lắp pin sạc với thời gian chạy liên tục khoảng 20 tiếng. Khi có điện, pin sẽ tự động sạc cho tới khi đầy. Tuổi thọ của bộ điều khiển này tối thiểu trong vòng 5 năm sử dụng. Ngoài tính năng mở và khóa gas tự động, thiết bị này còn có tác dụng như một chiếc đồng hồ hiển thị thời gian và nhiệt độ môi trường.

Sản phẩm này là phiên bản thứ 3 do anh Thắng thiết kế, có tên là Dr. Care. Ban đầu anh Thắng chỉ sản xuất thô sơ phục vụ cho nhu cầu sử dụng của gia đình. Sau đó bạn bè anh thấy sản phẩm rất hữu ích nên đã đặt hàng. Một người bạn của anh chuyên cung cấp các thiết bị về gas, bếp gas đã ngỏ ý hợp tác với anh để thương mại hóa sản phẩm này ra thị trường, trong đó anh Thắng đảm trách khâu sản xuất còn bạn anh đảm trách khâu phân phối. Có nhiều tổ chức, cá nhân khi được biết về sáng chế của anh đã gọi điện tới đặt hàng.

Hiện anh Thắng đã đăng ký sở hữu trí tuệ cho sáng chế này và bắt đầu đưa vào sản xuất đại trà từ tháng 4.2013. Dự kiến đầu tháng 7 tới đây, sản phẩm sẽ được bán rộng rãi trên thị trường với số lượng 3000 bộ và giá bán lẻ khoảng 1.200.000 đồng/bộ. Giá cả là điều anh Thắng e ngại nhất khi tung sản phẩm ra thị trường, mặc dù theo khảo sát của anh nhu cầu là rất lớn. Anh Thắng đang nghiên cứu thêm để có thể đưa ra sản phẩm có giá rẻ hơn mà chất lượng vẫn đảm bảo. “Bán được khoảng 20 ngàn -30 ngàn sản phẩm là chúng tôi thu hồi vốn đầu tư”, anh Thắng cho hay.

Hạn chế nguy hiểm khó lường

Hiện nay, gas là một trong những nguyên liệu đốt cháy phổ biến nhất. Tuy nhiên cách thức sử dụng gas an toàn và hiệu quả vẫn luôn là vấn đề lớn trong khi con số thống kê cho thấy, trên thị trường có tới 30% gas giả và tới hơn 90% người sử dụng thường xuyên có thói quen quên khóa gas sau khi nấu.

Khí gas vốn không màu, không mùi. Tuy nhiên do tính nguy hiểm của việc rò rỉ khí gas nên trong quá trình sản xuất, người ta phải tạo ra mùi hôi khó chịu để người dùng dễ dàng nhận biết khi có sự cố rò rỉ. Song, trọng lượng riêng của khí gas nặng gấp đôi trọng lượng riêng của không khí nên khí gas bị rò rỉ sẽ lắng xuống nền nhà. Nếu cửa mở có dòng đối lưu, khí gas sẽ bị bay đi nên rất khó để phát hiện. Còn khi không có dòng đối lưu trao đổi không khí, khí gas sẽ tích tụ lại. Đến một mức độ nào đó, khi lượng khí gas trong không khí đã đậm đặc hơn, chỉ cần một hành động tạo ra tia lửa dù rất nhỏ như: bật quẹt gas, bật đèn, mở quạt, mở bếp gas, nghe điện thoại... sẽ là nguyên nhân gây cháy nổ ngay lập tức và hậu quả thường rất khó lường.

Vốn làm ở phòng kĩ thuật hình sự, bộ phận khám nghiệm hiện trường cháy nổ công an TP.HCM, suốt 3 năm trong nghề, anh Thắng thường xuyên tiếp xúc với những vụ cháy, những tai nạn thương tâm do cháy nổ bình gas gây ra. Rất nhiều vụ trong số đó, nguyên nhân là do sự cố rò rỉ khí gas do người sử dụng quên khóa.

Nung nấu ý tưởng trong nhiều năm, cuối năm 2011, khi anh Thắng chuẩn bị nghiên cứu một sản phẩm có tác dụng cảnh báo có khi gas rò rỉ thì vụ nổ bình gas thương tâm tại Hà Nội gây sập nhà dẫn tới cái chết của 2 bé gái càng làm anh thêm day dứt, anh bắt tay vào nghiên cứu. Việc nghiên cứu không mất nhiều thời gian với một kĩ sư khoa cơ khí chuyên ngành tự động hóa – ĐH Bách khoa như anh. Nhưng việc sản xuất và thử nghiệm lại không hề đơn giản do anh Thắng phải thiết kế khuôn mẫu và nhập vi mạch ở nước ngoài. Phải qua 2 phiên bản thiết kế xấu, cồng kềnh với giá thành cao (1.900.000 đồng/bộ), đến phiên bản thứ 3 anh mới thiết kế được bộ thiết bị có tính thẩm mĩ như ý muốn mà giá thành lại rẻ hơn chim trời giá rẻ.